Βασικό συστατικό διατροφικών λιπαρών που αποτελούνται από γλυκερόλη και τα διαφορετικά λιπαρά οξέα: κορεσμένα, μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Το σώμα έχει τη δυνατότητα να παράγει τα κορεσμένα λιπαρά οξέα μόνο του. Ακόμα και τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, που περιέχονται μεταξύ άλλων στο ελαιόλαδο ή κραμβέλαιο, παράγονται από τον οργανισμό.

Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα τα λαμβάνει ο άνθρωπος αποκλειστικά μέσω της τροφής. Ξεχωρίζουμε ανάμεσα στα ωμέγα 6 λιπαρά οξέα (π.χ. ηλιέλαιο) και τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα. Στα τελευταία ανήκουν τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα DHA (δοκοσαεξαενοϊκό οξύ) και EPA (εικοσαπεντανοϊκό οξύ). Προέρχονται από ψάρια κρύου νερού, όπως το σολομό, τη ρέγκα και το σκουμπρί.

Για τον άνθρωπο είναι μεγάλης σημασίας π.χ. για την δημιουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος, την απόδοση του μυαλού και της όρασης. Γι’ αυτό πολλοί γιατροί συνιστούν την επαρκή λήψη DHA και EPA.

Ένα αμινοσάκχαρο, το οποίο χρησιμοποιείται σε συμπληρώματα διατροφής ως θρεπτική ουσία των αρθρώσεων. Η κύρια δράση του βρίσκεται στην δημιουργία της ουσίας του χόνδρου. Ενδυναμώνει τις ίνες κολλαγόνου και ελέγχει τα ένζυμα που καταστρέφουν το χόνδρο.

Το ανθρώπινο σώμα μεγαλώνοντας  χάνει την ικανότητα της δημιουργίας θειϊκής γλυκοζαμίνης. Η θειϊκή γλυκοζαμίνη είναι βασική ουσία των πρωτεογλυκάνων – αυτών των πρωτεϊνών που ενώνουν ιστό χόνδρου με νερό ώστε αυτός να διατηρεί την μειωτική (καταπραϋντική) του δράση, για να μην αποξηραθεί.

Οι πρωτογλυκάνες αποτελούν να βασικό στοιχείο του χόνδρου των αρθρώσεων και υποστηρίζουν την δημιουργία αρθρικού υγρού. Η παραγωγή της γλυκοζαμίνης γίνεται μέσω ζύμωσης από φυτικές ύλες.

Είναι βασικό συστατικό του χόνδρου των αρθρώσεων. Προσφέρει σταθερότητα στο χόνδρο και μαζί με το θειϊκό άλας γλυκοζαμίνης ευθύνονται για τη διατήρηση των χόνδρων μέσω επαρκής ένωσης με νερό. Ως δραστική ουσία σε προϊόντα προστασίας των χόνδρων το θειικό άλας χονδροϊτίνης αντλείται από διαφορετικές πηγές, π.χ. από χόνδρο καρχαρία, λοφίο κότας, κτλ. 

Είναι ένα πολυακόρεστο λιπαρό οξύ το οποίο μαζί με το εικοσαπεντανοϊκό οξύ (EPA), αποτελούν τα πιο βιολογικά ενεργά ωμέγα 3 λιπαρά οξέα. Έτσι στον οργανισμό μπορούν να προστεθούν ωμέγα 3 λιπαρά οξέα είτε μέσω της κατανάλωσης ψαριών όπως ο σολομός, το σκουμπρί και η ρέγκα είτε μέσω συμπληρωμάτων διατροφής.

Τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα παίζουν σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό και θεωρούνται ουσίες που μειώνουν τη χοληστερόλη. Προστατεύει το καρδιαγγειακό σύστημα, υποστηρίζει τις λειτουργίες του μυαλού και την όραση. Ακόμα και η αυστηρή Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για την Ασφάλεια  Τροφίμων (EFSA) εγκρίνει ισχυρισμούς για το DHA, που αναφέρονται στο μυαλό, την όραση και την συγκέντρωση τριγλυκεριδίων.

Πρόκειται για χημικές  ενώσεις, οι οποίες αναπτύσσονται από τα φυτά σε συγκεκριμένα κύτταρα. Οι  δευτερεύοντες δραστικές ουσίες αποτελούν μεγάλη ομάδα διαφορετικών ενώσεων, οι  οποίες συχνά έχουν λειτουργίες ζωτικής σημασίας για το φυτό. Ορισμένες από  αυτές για παράδειγμα προστατεύουν το φυτό από παράσιτα, αρπακτικά, την υπεριώδη  ακτινοβολία UV ή προσελκύουν έντομα επικονιαστές.

Στις δευτερεύοντες  φυτικές ουσίες αρχικά δεν δόθηκε ιδιαίτερη σημασία σχετικά με τη θρεπτική αξία  ενός φυτού. Στο μεταξύ έχει ανακαλυφθεί ότι μεμονωμένες δευτερεύοντες φυτικές  ουσίες μιας φυτικής τροφής μπορεί να έχουν ευεργετική δράση στην υγεία. Για  παράδειγμα δρουν ως αντιοξειδωτικά ή αντιβακτηριακά, για ορισμένες λέγεται ότι  έχουν προληπτική δράση κατά διαφόρων ασθενειών, για άλλες λέγεται ότι  ενδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα.

Μεταλλική ουσία, η οποία παρουσιάζεται στο σώμα κυρίως σε μορφή ενώσεων φώσφορου. Το φώσφορο συμμετέχει σε σχεδόν όλες τις διαδικασίες της ζωής, π.χ. στο μεταβολισμό, τα λιπαρά και τις πρωτεΐνες.

Πέρα από τις σημαντικές λειτουργίες στο μεταβολισμό των κοκάλων το φώσφορο χρειάζεται ιδιαίτερα ως άμεση πηγή ενέργειας για όλες τις διαδικασίες των κυττάρων, π.χ. για την δημιουργία των κυτταρικών τοιχωμάτων. Τα φωσφορικά άλατα μαζί με το κάλιο δημιουργούν το υδροξυαπατίτη, το οποίο αποτελεί σημαντικό μέρος των κοκάλων και δοντιών.

Το φώσφορο υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες σε πολλά τρόφιμα, εκ των οποίων για παράδειγμα δημητριακά, κρέας, ψάρι, γάλα, αυγά και φρέσκα όσπρια. Σε πολλά βιομηχανικά παραγόμενα τρόφιμα το φώσφορο προστίθεται επίσης στην προετοιμασία.

Ζωτικής σημασίας για τον οργανισμό είναι το ανοσοποιητικό σύστημα. Βασική του λειτουργία είναι να αποκρούει παθογόνους μικροοργανισμός και ξένες ουσίες που θα μπορούσαν να εισχωρήσουν. Εσωτερικά μπορεί να αναγνωρίσει και να εξαλείψει μεταλλαγμένα κύτταρα του σώματος.

Το ανοσοποιητικό σύστημα αποτελείται από μια έμφυτη ανοσοποιητική άμυνα καθώς και μια ανοσοποιητική άμυνα που αναπτύσσεται μεγαλώνοντας. Και τα δύο συστήματα λειτουργούν διαφορετικά, όμως αλληλοσυμπληρώνονται. Η ικανότητα αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος επηρεάζεται από αριθμό παραγόντων, όπως π.χ. τη διατροφή, την εντερική χλωρίδα, τη φυσική και ψυχική κατάσταση.

Όταν για παράδειγμα σταθερά λείπουν κάποιες θρεπτικές ουσίες από την τροφή, όπως ο σίδηρος, ψευδάργυρο ή βιταμίνες η ικανότητα ανοσοποιητικής προστασίας είναι μειωμένη. Ακόμα και παράγοντες του στρες μπορούν να επηρεάσουν την ανοσοποιητική προστασία.

Δυσανεξία στο σάκχαρο του γάλακτος τη λακτόζη, που δημιουργείται από τη μερική ή την ολική ανεπάρκεια της δράσης του λακτάση που διασπά τη λακτόζη. Σε περίπτωση δυσανεξίας στη λακτόζη, η λακτόζη του γάλακτος δεν διασπάται, αλλά μεταφέρεται σχεδόν εξ’ ολοκλήρου ή εντελώς άπεπτη στο έντερο. Έτσι μπορεί να παρουσιαστεί πόνος στην κοιλιά ή προβλήματα πέψης. 

Ένα πολυακόρεστο λιπαρό οξύ (DHA) και μαζί με το δοκοσαεξαενοϊκό οξύ (DHA), ένα από πιο βιολογικά ενεργά ωμέγα 3 λιπαρά οξέα. Έτσι στον οργανισμό μπορούν να προστεθούν αποτελεσματικά ωμέγα 3 λιπαρά οξέα είτε μέσω της κατανάλωσης ψαριών όπως ο σολομός, το σκουμπρί και η ρέγκα είτε μέσω συμπληρωμάτων διατροφής.

Τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα παίζουν σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό και θεωρούνται ουσίες που μειώνουν τη χοληστερόλη. Το EPA παρεμβαίνει στο μεταβολισμό των εικοσανοειδών με αποτέλεσμα να αποτρέπονται φλεγμονές, ενώ το αίμα και ο καρδιακός ρυθμός να παραμένουν υγιή. Ακόμα και η αυστηρή Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA)  εγκρίνει ισχυρισμούς για το EPA, που αναφέρονται στη λειτουργία της καρδιάς.

Στις αρμοδιότητες των αυξητικών παραγόντων συγκαταλέγεται η επιδιόρθωση του ελαττωματικού συνδετικού ιστού. Σε αυτόν ανήκουν οι καταβεβλημένες αρθρώσεις ή αιμοφόρα αγγεία με άλατα ή χρόνια τραύματα.

Οι αυξητικοί παράγοντες εξασφαλίζουν την επικοινωνία ανάμεσα στα κύτταρα και συντονίζουν την δραστηριότητά τους. Ανάλογα με τη μορφή του αυξητικού παράγοντα επηρεάζουν την κυτταρική διαίρεση των μυϊκών και δερματικών κυττάρων, του συνδετικού ιστού, των κοκάλων και του χόνδρου, καθώς και το νευρικών κυττάρων.

Σε ιδιαίτερα επιβαρυμένους ιστούς όπως το δέρμα, την επιφάνεια του εντέρου και τους βλεννογόνους των αναπνευστικών οργάνων οι αυξητικοί παράγοντες οδηγούν τη συνεχή και απαραίτητη διαδικασία ανάπλασης. Ο αυξητικός παράγοντας IGF μπορεί να υποστηρίξει και να επιταχύνει την ανάπτυξη των μυών. Περιέχεται στο Colostrum και μπορεί να είναι ιδιαίτερης σημασίας για αθλητές.

Τα λειτουργικά τρόφιμα πέρα από τη φυσική θρεπτική τους αξία έχουν μια θετική δράση στην υγεία του ανθρώπου. Αυτή η δράση δημιουργείται μέσω της πρόσθεσης ή αφαίρεσης ορισμένων συστατικών, π.χ. των προβιοτικών. Τα λειτουργικά τρόφιμα δεν είναι βοηθητικές ουσίες και σε περίπτωση ασθένειας δεν αντικαθιστούν την επίσκεψη στο γιατρό.  

Είναι βοηθητικές ουσίες, που έχουν τη δυνατότητα να αναμίξουν και να σταθεροποιήσουν δύο ουσίες σε μια λοσιόν που κανονικά δεν αναμιγνύονται όπως π.χ. το λάδι και το νερό. Κάτι παρόμοιο ισχύει και για την ανάμιξη στερεών ουσιών που δεν διαλύονται, ώστε να σταθεροποιήσουν το λεγόμενο αιώρημα.

Οι βοηθητικές ουσίες που συχνά αποκαλούνται και επιφανειοδραστικές ουσίες χρησιμοποιούνται στη φαρμακευτική, την τεχνολογία τροφίμων, την ελαιουργία, στο σπίτι (σε καθαριστικά προϊόντα), σε καλλυντικά και σε πολλαπλές χρήσεις μεγάλων βιομηχανιών.

Ουσία που επηρεάζει μια ή περισσότερες αντιδράσεις με αποτέλεσμα να τις επιβραδύνει, αναστέλλει ή να τις αποτρέπει.  

Αναφέρεται στο ποσό της θρεπτικής ουσίας που τελικά απορροφάται μέσω της τροφής από τον ανθρώπινο οργανισμό και είναι διαθέσιμη για τις κανονικές λειτουργίες του σώματος.  Πολλαπλές επιδράσεις μπορούν να αλλάξουν τη βιοδιαθεσιμότητα των θρεπτικών ουσιών.

Απλά χαρακτηριστικά όπως η ηλικία, το φύλο και η διατροφική κατάσταση του ανθρώπου, καθώς και πολύπλοκες διαδικασίες  στον οργανισμό. Σε αυτές ανήκει η χημική-φυσική απελευθέρωση των θρεπτικών ουσιών από την τροφή, η δράση των ενζύμων πέψης, η μεταφορά μέσω του εντερικού τοιχώματος στην κυκλοφορία του αίματος, η αποθήκευσή τους στον οργανισμό, κτλ.

Όποιος γνωρίζει για την βιοδιαθεσιμότητα δεν ξέρει μόνο πόσες θρεπτικές ουσίες βρίσκονται πραγματικά στην τροφή του, αλλά μπορεί να προσαρμόσει το διατροφικό του πρόγραμμα έτσι, ώστε να προωθείται η δράση των επιθυμητών θρεπτικών ουσιών, υποστηρίζοντας έτσι ακόμα καλύτερα την υγεία.

Στην Επιστήμη αναφερόμαστε σε in vitro-μελέτες, όταν οι διαδικασίες λαμβάνουν χώρα σε τεχνητό περιβάλλον (π.χ. στο δοκιμαστικό σωλήνα). Σε in vivo-μελέτες οι μελέτες διεξάγονται σε ζωντανούς οργανισμούς. Η λατινική λέξη in vivo σημαίνει «σε ζωντανό».

Η σημαντικότερη πηγή για ωμέγα 3 λιπαρά οξέα είναι τα ψάρια κρύου νερού όπως: ο σολομός, το σκουμπρί, η ρέγκα, η σαρδέλα και ο τόνος. Το σκούρο κρέας τους είναι πιο πλούσιο σε λιπαρά απ΄ ότι το κρέας από πιο ανοιχτόχρωμο ψάρι. Συνεπώς, το σκούρο περιέχει γενικά πιο πολλά DHA και EPA, τα οποία υποστηρίζουν την λειτουργία του μυαλού σε παιδιά και ηλικιωμένους και υποστηρίζουν την καλύτερη νοημοσύνη. 

Ανήκει στα απαραίτητα λιπαρά οξέα. Περιέχεται σε φυτικά έλαια, π.χ. σε κραμβέλαιο, καρυδέλαιο, λινέλαιο και σογιέλαιο. Ο οργανισμός έχει τη δυνατότητα από αυτό το ωμέγα 3 λιπαρά οξύ να δημιουργήσει το βιολογικά πιο ενεργό ωμέγα 3 λιπαρά οξύ που ονομάζεται εικοσαπεντανοϊκό οξύ (EPA).

Ο όρος αυτός αναφέρεται στο σύνολο των μικροοργανισμών που ζουν στο γαστρεντερικό σωλήνα. Περίπου 100 τρισεκατομμύρια μικροοργανισμοί από περίπου 500 διαφορετικά είδη βακτηρίων ζουν στο γαστρεντερικό σωλήνα.  

Τα κύτταρα φονιάδες αποτελούν μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος, το οποίο αναγνωρίζει μολυσμένα σωματικά κύτταρα και τα σκοτώνει. 

Πρόκειται για ειδικά βακτήρια γαλακτικού οξέος που απέκτησαν το όνομά τους χάρη στη μορφή «Y». Bifidus στα λατινικά σημαίνει «χωρισμένα στα δύο». Τα μπιφιδοβακτήρια ανήκουν στον κανονικό αποικισμό του εντέρου. Στο έντερο του βρέφους τα μπιφιδοβακτήρια μπορούν να ανιχνευθούν ήδη λίγο μετά τη γέννησή τους. Κατά την περίοδο του θηλασμού αποτελούν το πιο συχνό είδος βακτηρίων στην εντερική χλωρίδα.  

Ονομάζεται και «Βιταμίνη Β5». Είναι υδατοδιαλυτή βιταμίνη που συμμετέχει στις διαδικασίες ανάπτυξης, αναπαραγωγής και γενικά όλες τις υγιείς φυσιολογικές λειτουργίες του σώματος. Συμμετέχει στη άντληση ενέργειας, αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το μεταβολισμό των κυττάρων.

Το παντοθενικό οξύ αποτελεί μέρος του συνενζύμου Α και συμμετέχει σε περισσότερες από 100 αντιδράσεις του μεταβολισμού. Το παντοθενικό οξύ υπάρχει συχνά στην τροφή μας, αυτό ισχύει κατά ίδιο ποσοστό για φυτικά και ζωικά τρόφιμα. Καλές πηγές αποτελούν τα εντόσθια, όπως συκώτι, καρδιά, τα νεφρά, αλλά και τα αυγά και προϊόντα ολικής άλεσης.

Μια έλλειψη σε παντοθενικό οξύ παρουσιάζεται πολύ σπάνια. Μπορεί να παρουσιαστεί ως συνέπεια χρόνιων παθήσεων (π.χ. ασθένειες του εντέρου), σε υψηλή κατανάλωση αλκοόλ ή σε πολύ αυστηρές δίαιτες. Συνήθως οι διαβητικοί παρουσιάζουν ελλιπή φροντίδα με παντοθενικό οξύ, το ίδιο ισχύει και για χρόνιους ασθενείς αιμοκάθαρσης. Συνήθως απαιτείται περισσότερο παντοθενικό οξύ στην περίπτωση στρες.

Το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται οξυγόνο για να ζήσει γιατί πολλές διεργασίες του μεταβολισμού για την δημιουργία ενέργειας μπορούν να διατηρηθούν μόνο με τη βοήθειά του. Αναπόφευκτα κατά τη διαδικασία αυτή δημιουργούνται ημικατεργασμένα προϊόντα του οξυγόνου, τα οποία είναι έντονα δραστικά και πολύ επιθετικά – οι ελεύθερες ρίζες. Στη χημική δομή των ελεύθερων ριζών λείπει ένα ηλεκτρόνιο. Επιτίθενται σε άλλα μόρια για να τους πάρουν το ηλεκτρόνιο αυτό. Τα μόρια στα οποία έχει αφαιρεθεί το ηλεκτρόνιο αυτό μετατρέπονται σε ελεύθερες ρίζες, ένας επικίνδυνος κύκλος δημιουργείται στη συνέχεια.

Σε υψηλές συγκεντρώσεις οι ελεύθερες ρίζες μπορούν να επιτεθούν σε σημαντικές πρωτεΐνες, κυτταρικές μεμβράνες, ακόμα και στο γενετικό υλικό (DNΑ), με αποτέλεσμα διάφορα κύτταρα του σώματος ίσως να υποστούν βλάβη. Ακόμα και η ανοσοποιητική προστασία μπορεί να αποδυναμωθεί. Οι ελεύθερες ρίζες μπορούν να προκαλέσουν κυτταρικές βλάβες.

Ως προστατευτικό μέσο το σώμα έχει δημιουργήσει αντιοξειδωτικά. Μπορούν να εξουδετερώσουν τις ελεύθερες ρίζες και γι΄αυτό αποκαλούνται λήπτες ελεύθερων ριζών. Στα αντιοξειδωτικά ανήκουν π.χ. η βιταμίνη C και Ε καθώς και οι πολυφαινόλες που λαμβάνει το σώμα μέσω της τροφής.

Όποιος δεν λαμβάνει σταθερά 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα, καλό θα ήταν να λαμβάνει αντιοξειδωτικά μέσω συμπληρώματος διατροφής.

Είναι ουσίες, που αποτρέπουν αντιδράσεις οξείδωσης. Ένα παράδειγμα για την οξειδωτική δράση του οξυγόνου είναι το μαύρισμα ενός κομμένου μήλου. Η προσθήκη χυμού λεμονιού ως αντιοξειδωτικό μπορεί να καθυστερήσει το μαύρισμα.

Πολλά είδη φρούτων και λαχανικών περιέχουν φυσικά αντιοξειδωτικά, όπως για παράδειγμα η βιταμίνη C, βιταμίνη E και ορισμένα καροτενοειδή. Τα αντιοξειδωτικά δημιουργούνται τεχνητά και ως πρόσθετες ουσίες.

Ισχυρή οξειδωτική δράση έχουν οι «ελεύθερες ρίζες», π.χ.  αυτές που δημιουργούνται μέσω των ακτινών UV του ηλίου. Τα αντιοξειδωτικά δρουν ως λήπτης ελεύθερων ριζών, δηλαδή μειώνουν την αντίδραση των ελεύθερων ριζών με πρωτεΐνες και άλλα μόρια και έτσι αποτρέπουν την καταστροφή τους.

Το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει εξωγενείς παθογόνους μικροοργανισμούς και παράγει ειδικά αντισώματα (ανοσοσφαιρίνες) που διαφέρουν σε σχέση με τη δομή και λειτουργία τους: 

Η ανοσοσφαιρίνη G (IgG) αποτελεί το 75% όλων των αντισωμάτων. Στην περίπτωση μιας πρώτης λοίμωξης δημιουργείται μετά από περίπου 3 εβδομάδες. Εάν ακολουθήσει η ίδια λοίμωξη τα IgG παράγονται πολύ γρήγορα και σε μεγάλο αριθμό.

Η ανοσοσφαιρίνη A (IgA) αποτελεί το 17% των αντισωμάτων και αποκρούει παθογόνους στους βλεννογόνους σε μύτη, φάρυγγα και έντερο.
Η ανοσοσφαιρίνη M (IgM) θεωρείται εξωγενής παράγοντας και είναι διαθέσιμη γρήγορα ως άμυνα παθογόνων. Μετά από μερικές εβδομάδες η παραγωγή από IgM μειώνεται και αναλαμβάνει η IgG.
Η ανοσοσφαιρίνη E (IgE) ειδικεύεται στην άμυνα των αλλεργιών.

Περισσότερα ή πολλαπλά σάκχαρα, τα οποία αποτελούνται από τουλάχιστον 10 μονοσακχαρίτες και παίζουν σημαντικό ρόλο για τον άνθρωπο ως θρεπτικές ουσίες και αποθηκευτικές ουσίες. Στους πολυσακχαρίτες ανήκουν το άμυλο, η κυτταρίνη και το γλυκογόνο. 

A polyunsaturated fatty acid (EPA), and along with docosahexaenoic acid (DHA) one of the most biologically active omega-3 fatty acids. So, the body can be effectively supplied with omega-3 fatty acids either through the consumption of fish such as salmon, mackerel and herring either through dietary supplements.

Omega-3 fatty acids play an important role in metabolism and are considered substances that reduce cholesterol. EPA intervenes in the metabolism of eicosanoids, thus preventing inflammations, whereas the blood and the heart rhythm remain normal. Even the strict European Food Safety Authority (EFSA) approves claims about EPA, which refer to the function of the heart.

Ανήκουν στα βακτήρια του γαλακτικού οξέος. Οι λακτοβάκιλλοι είναι τα πρώτα βακτήρια που προστέθηκαν σε τρόφιμα για την ζύμωσή τους. Τα βακτήρια αυτά αποτελούν φυσικό μέρος της εντερικής χλωρίδας.  

Ένα ακόρεστο λιπαρό οξύ που ανήκει στην ομάδα των ωμέγα 6 λιπαρών οξέων. Τα έλαια από ηλιόσπορους, γαϊδουράγκαθο, σόγια και καλαμπόκι είναι ιδιαίτερα πλούσια σε λινελαϊκό οξύ.  

Δευτερεύουσες φυτικές ουσίες (υδατοδιαλυτές χρωστικές) που είναι γνωστές για τις αντιοξειδωτικές ιδιότητές τους. Είναι αποτελεσματικοί λήπτες δραστικών μορίων οξυγόνου και αζώτου. Τα μόρια αυτά μπορούν να προκαλέσουν οξειδωτικές βλάβες στο DNA, στις πρωτεΐνες και τα λιπίδια. Επίσης οι ανθοκυανίνες έχουν αγγειοπροστατευτική και αντιφλεγμονώδη δράση.

Τα καροτενοειδή ανήκουν στις δευτερεύοντες φυτικές ουσίες. Περίπου 800 καροτενοειδή μας είναι γνωστά. Το πιο συχνό και γνωστό είναι η β-καροτένιο, μια κίτρινη χρωστική ουσία, που περιέχεται π.χ. σε καρότα, πιπεριές και ντομάτες. Η β-καροτένιο στο ανθρώπινο σώμα μετατρέπεται σε βιταμίνη Α, γι΄ αυτό και αποκαλείται προβιταμίνη Α. Έχει εγκριθεί ως χρωστική ουσία τροφίμων.

Άλλα καροτενοειδή είναι το λυκοπένιο (το κόκκινο χρώμα στις ντομάτες) και η λουτεΐνη. Πολλά καροτενοειδή δρουν ως αντιοξειδωτικά. Λέγεται ότι έχουν προληπτική δράση κατά του καρκίνου και των εκφυλιστικών ασθενειών.

Αποτελούν μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος, ανήκουν στα λευκά αιμοσφαίρια. Τα λεμφοκύτταρα αποτελούν μια κυτταρική ομάδα, η οποία εντοπίζει και σκοτώνει παθογόνους μικροοργανισμούς. Τα κύτταρα φονιάδες αποτελούν μέρος των λεμφοκυττάρων.  

Χρώμιο, σίδηρος, φθόριο, ιώδιο, κοβάλτιο, χαλκός, μαγγάνιο, μολυβδαίνιο, το σελήνιο και ο ψευδάργυρος ανήκουν στα ιχνοστοιχεία. Βρίσκονται στον οργανισμό και συνεισφέρουν σημαντικά στις ορμονικές και ενζυμικές αντιδράσεις. Συνολικά δεν αποτελούν ούτε το 0,01% της σωματική μάζας, η καθημερινή πρόσληψή τους ανέρχεται σε λιγότερα από 100 mg.

Η μονόπλευρη διατροφή μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη κάποιας από τις παραπάνω ουσίες. Μια προσωρινή έλλειψη μπορεί να την εξισορροπήσει ο οργανισμός μόνος του. Τότε απεκκρίνει λιγότερα μεταλλικά στοιχεία και αντλεί περισσότερα από το έντερο. Η μακροχρόνια έλλειψη συχνά έχει συνέπειες στην υγεία του ανθρώπου

Αποκαλείται η ικανότητα ορισμένων βακτηρίων να κολλήσουν στην εντερική χλωρίδα – κάτι το οποίο όμως είναι εφικτό μόνο όταν τα βακτήρια αυτά δημιουργούν συγκεκριμένες πρωτεΐνες και πολυσακχαρίτες.  

Κεντρική ομάδα των λευκών αιμοσφαιρίων, που σκοτώνουν μικρόβια και άλλα κύτταρα και ξένα σώματα. Τα φαγοκύτταρα είναι αμυντικά κύτταρα στο ανθρώπινο σώμα.  

Βασικό ιχνοστοιχείο που συγκαταλέγεται στα ιχνοστοιχεία ζωτικής σημασίας και αναλαμβάνει πολλαπλές λειτουργίες στον οργανισμό. Είναι πολύ σημαντικό για την ανάπτυξη και την ωρίμανση, τη σύνθεση νουκλεϊκών οξέων και πρωτεϊνών και την αποθήκευση ινσουλίνης.

Ο ψευδάργυρος έχει σημαντικές αρμοδιότητες και στα κύτταρα, π.χ. προστατεύει την μεμβράνη των κυττάρων. Επίσης συμμετέχει στο μεταβολισμό των νευροδιαβιβαστών και σε ορμόνες ανάπτυξης, θυρεοειδούς και της σεξουαλικής ορμόνης. Επηρεάζει τις λειτουργίες των αισθήσεων όπως την όσφρηση, την γεύση, την όραση και την ακοή. Όλες οι ζωικές τροφές περιέχουν σχετικά πολύ ψευδάργυρο.

Μια αυστηρή διατροφή χορτοφάγου που αποκλείει και την κατανάλωση αυγών και γαλακτοκομικών προϊόντων μπορεί να προκαλέσει έλλειψη ψευδάργυρου. Οι σημαντικότεροι προμηθευτές ψευδάργυρου είναι το ψάρι, τα εντόσθια, αυγά, τυρί και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, ορισμένα ψάρια, ιδίως οστρακοειδή, σίκαλη και σιτάρι, πίτουρο σίτου και πλιγούρι βρώμης.

Στην παραγωγή τροφίμων ο ψευδάργυρος μπορεί να χαθεί, π.χ. μέσω της υπερβολικής άλεσης του αλευριού. Η έλλειψη ψευδάργυρου μπορεί να έχει διάφορες συνέπειες:  μειωμένη προσαρμογή στο σκοτάδι, διαταραγμένη αίσθηση όσφρησης και γεύσης, απώλεια της όρεξης, αυξημένη ευαισθησία σε λοιμώξεις, αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα, ξηρό, φολιδωτό δέρμα και εύθραυστα μαλλιά ή νύχια, προβλήματα στην επούλωση των πληγών, φλεγμονώδεις παθήσεις του δέρματος, ακμή, έκζεμα και απώλεια μαλλιών.

Υγρό, που βρίσκεται κάτω από το σκληρό πράσινο φλοιό, όταν κόβεται το φύλλο του φυτού Aloe Barbadensis Miller. Το ελαφρώς κίτρινο υγρό στεγνώνει και περιέχει 15 έως 40% της τοξικής Αλοΐνης.

Η ουσία χρησιμοποιείται για τη δημιουργία φαρμακευτικών προϊόντων και έχει υπακτική δράση. Η υπερβολική δόση μπορεί να έχει σοβαρές παρενέργειες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), Comittee on Herbal Medicinical Products (HMPC), καθώς και το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο για την αξιολόγηση ρίσκων αποκαλούν το υγρό αυτό χυμό ή αποξηραμένο χυμό της AloeVera.

Ένα από τα σημαντικότερα συστατικά της Aloe Vera είναι η ακεμαννάνη. Η ακεμαννάνη αποτελεί ενεργό συστατικό του εσωτερικό gel του φύλλου και είναι πολυσακχαρίτης.

Στο ανθρώπινο σώμα διεγείρει τα λευκά αιμοσφαίρια που ανήκουν στο ανοσοποιητικό σύστημα και υποστηρίζουν την υγεία.

Η ακεμαννάνη λέγεται ότι δρα κατά των βακτηρίων, ιών και μυκήτων.

Τα αντισώματα είναι πρωτεΐνες γνωστά και ως ανοσοσφαιρίνες και αποτελούν βασικό μέρος του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος. Αναγνωρίζουν ξένες ενώσεις που βρίσκονται στους παθογόνους για το σώμα οργανισμούς (αντιγόνα), δεσμεύονται σε αυτούς εμποδίζουν την εξάπλωση τους ή ειδοποιούν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος.

Στην ανάπτυξη και λειτουργία διαφέρουν τα ακόλουθα ειδικά αντισώματα:

Οι ανοσοσφαιρίνες G (IgG) αποτελούν το 75% των αντισωμάτων. Στην περίπτωση μιας πρώτης μόλυνσης δημιουργείται μετά από περίπου 3 εβδομάδες. Εάν ακολουθήσει η ίδια μόλυνση, οι IgG παράγονται πολύ πιο  γρήγορα και σε μεγάλο αριθμό. Οι ανοσοσφαιρίνες A (IgA) αποτελούν το 17% των αντισωμάτων και αποτρέπουν παθογόνους μικροοργανισμούς στους βλεννογόνους της μύτης, το φάρυγγα και το έντερο. Οι ανοσοσφαιρίνες M (IgM) είναι πρόωρα αντισώματα και γρήγορα είναι διαθέσιμα για την άμυνα.

Οι ανοσοσφαιρίνες E (IgE) ειδικεύονται στην άμυνα κατά των αλλεργιών.

Στις κύριες αρμοδιότητες της βιταμίνης Β12 ανήκουν η συμμετοχή στην δημιουργία του αίματος (ερυθρά αιμοσφαίρια), καθώς και η επιρροή στην ανάπτυξη και την κυτταρική διαίρεση ή ωρίμανση. Η B12 συνδέεται στενά με το μεταβολισμό του φυλλικού οξέος και έτσι συμμετέχει έμμεσα στη σύνθεση πρωτεϊνικών ουσιών και νουκλεϊνικού οξέος.

Πλούσια σε βιταμίνη Β12 είναι ειδικά τα τρόφιμα από ζωικές πηγές. Ειδικά τα εντόσθια, όπως συκώτι, νεφρά και καρδιά περιέχουν πολύ B12. Τα φυτά σε αντίθεση δεν περιέχουν σχεδόν καθόλου Β12. Τυπικά συμπτώματα της έλλειψης βιταμίνης Β12 είναι οι διαταραχές του νευρικού συστήματος, π.χ. ελλείμματα μνήμης, περιφερική νευροπάθεια και  άνοια. Μια αναβαλλόμενη ανεπάρκεια της βιταμίνηςΒ12 μπορεί να συμβάλλει στην κατάθλιψη και σε ψυχικές διαταραχές.

Όρος που προέρχεται από την ελληνική γλώσσα και σημαίνει «για τη ζωή». Τα προβιοτικά είναι ορισμένοι ζωντανοί μικροοργανισμοί, που σε επαρκή ποσότητα και σε ενεργή μορφή εισέρχονται στο έντερο, δημιουργώντας έτσι θετικές επιδράσεις στην υγεία. Αυτά τα βακτήρια στο έντερο μπορούν να αναπτύξουν θετικές ιδιότητες.

Πρόκειται για λιποδιαλυτή βιταμίνη που συμβάλλει στη σύνθεση των παραγόντων πήξεως και συμμετέχει άμεσα στην πήξη του αίματος. Επί πολύ καιρό θεωρούνταν ότι αυτή είναι η μοναδική λειτουργία της βιταμίνης Κ στον οργανισμό. Πλέον είναι γνωστό ότι η βιταμίνη Κ είναι σημαντική και για την ανάπτυξη του συστήματος των οστών. Πέρα από τη συμμετοχή στις πρωτεΐνες του σώματος και τις λειτουργίες του μεταβολισμού του ασβεστίου η βιταμίνη Κ συμμετέχει άμεσα στη ανάπτυξη των οστών και την υγεία τους.

Μια έλλειψη βιταμίνης Κ συνήθως οφείλεται στη μειωμένη απορρόφηση που μπορεί να δημιουργηθεί λόγω διαφόρων ασθενειών ή τη λήψη μεμονωμένων φαρμάκων. Η έλλειψη βιταμίνης Κ δυναμώνει την τάση σε αιμορραγίες, όπου όμως ο χρόνος πήξης του αίματος αυξάνεται σημαντικά. Ακόμα και η υγεία των οστών μπορεί να επηρεαστεί από την έλλειψη βιταμίνης Κ.

Βασική, υδατοδιαλυτή βιταμίνη, που ως συνένζυμο διαθέτει σημαντικές αρμοδιότητες στο μεταβολισμό των υδατανθράκων και των λιπών. Συνεπώς είναι σημαντικό για την άντληση ενέργειας στο σώμα. Η βιταμίνη Β1 έχει σημαντικές λειτουργίες στο περιφερικό νευρικό σύστημα και στο μεταβολισμό νευροδιαβιβαστών στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

Η μειωμένη δυνατότητα αποθήκευσης στο σώμα λόγω του σύντομου χρόνου διατήρησης της βιταμίνης Β1 οδηγούν στην ελλιπή φροντίδα, αν και οι σοβαρές ελλείψεις είναι σπάνιες. Μια έλλειψη βιταμίνης Β1 μπορεί να ανακαλυφθεί μέσω διαφορετικών μετρήσεων, π.χ. στο αίμα ή τα ούρα.

Ήδη πριν την ανακάλυψη μιας σοβαρής έλλειψης, μπορούν να εμφανιστούν συμπτώματα όπως: απώλεια της όρεξης, ευερεθιστότητα, αϋπνία, δυσπεψία. Σοβαρές ελλείψεις σε βιταμίνη Β1 παρουσιάζονται συνήθως μέσω υψηλής  κατανάλωσης αλκοόλ και μονόπλευρης διατροφής.

Η βιταμίνη Β2 παίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό. Στο κεντρικό νευρικό σύστημα η βιταμίνη Β2 συμμετέχει στον έλεγχο των νευροορμονών και των αμινών. Λόγω του κίτρινου χρώματός της χρησιμοποιείται και ως χρωστική ουσία τροφίμων.

Η βιταμίνη Β2 υπάρχει σε ζωικά και φυτικά τρόφιμα. Καλές πηγές Β2 αποτελούν ειδικά το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, καθώς και το κρέας και τα αλλαντικά. Σε κόκκους σιταριού η Β2 εμπεριέχεται στο φύτρο και το πίτουρο. Γενικά η βιταμίνη αυτή από ζωικές πηγές διαθέτει μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα και απορροφητικότητα απ΄ ότι από φυτικές.

Μικρές ελλείψεις σε βιταμίνη Β2 παρουσιάζονται με συμπτώματα, όπως:

Κούραση, μειωμένη όρεξη για εργασία, κοκκινίλες στο δέρμα, κνησμό και μολύνσεις των ούλων. Μεγάλες ελλείψεις βιταμίνης B2 μπορούν να έχουν σοβαρές συνέπειες: Φλεγμονές στους βλεννογόνους του στόματος και της μύτης, δερματικά προβλήματα, προβλήματα στα μάτια και νευρολογικές διαταραχές.

Λοίμωξη είναι η διείσδυση μικροοργανισμών σε ένα μακρο-οργανισμό. Παράδειγμα: βακτήρια, ιοί, μύκητες και μονοκυτταρικοί οργανισμοί εισχωρούν στον άνθρωπο και πολλαπλασιάζονται εκεί.

Μια λοίμωξη προκαλεί φλεγμονές με αποτέλεσμα να δημιουργείται λοιμώδης νόσος όπως για παράδειγμα παρωτίτιδα, φυματίωση ή σύφιλη.  Εάν και κατά πόσο δύσκολη μπορεί να είναι μια λοιμώδης νόσος εξαρτάται από την ευαισθησία και την ανοσοποιητική δύναμη του κάθε ανθρώπου.

Οι μητέρες αγελάδες παράγουν πρωτόγαλα αμέσως μετά τη γέννα. Περίπου 72 ώρες παράγουν το πρωτόγαλα αυτό, το οποίο περιέχει εξαιρετικά συστατικά όπως ένζυμα, βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, αυξητικούς παράγοντες, αμινοξέα και αντισώματα. Ειδικά τις πρώτες 24 ώρες είναι μοναδικής ποιότητας.

Το πρωτόγαλα προσφέρει στο νεογέννητο μοσχαράκι ό,τι χρειάζεται για να λάβει δυνάμεις και να ενδυναμώσει την ανοσοποιητική του προστασία. Χωρίς το πρωτόγαλα δεν θα επιζούσε.

Το μοσχαράκι καταναλώνει μόνο ένα έως δύο λίτρα πρωτόγαλα – η μαμά αγελάδα συνολικά παράγει περισσότερα από 30 λίτρα. Από το πλεονάζον πρωτόγαλα επωφελούμαστε εμείς οι άνθρωποι. Αυτό είναι δυνατό επειδή πολλά μόρια της αγελάδας και του ανθρώπου είναι ίδια.

Εκατοντάδες επιστημονικές μελέτες τεκμηριώνουν τα εξαιρετικά οφέλη του πρωτογάλατος για τον άνθρωπο. Ακόμα και σε πολλά σοβαρά προβλήματα υγείας οι Επιστήμονες θεωρούν τη λήψη του Colostrum (πρωτογάλατος) αποτελεσματική.

Ανήκει στους υδατάνθρακες και είναι ένας μονοσακχαρίτης με γλυκιά γεύση. Μαζί με τη γλυκόζη κάνουν το δισακχαρίτη της σακχαρόζης, τη ζάχαρη δηλαδή. Η φρουκτόζη βρίσκεται κυρίως στα φρούτα αλλά και στο μέλι.  

Η βιταμίνη C απαιτείται για τη δημιουργία των οστών, των δοντιών, των ούλων και του αίματος. Αναλαμβάνει σημαντικές λειτουργίες στην ρύθμιση του αμυντικού συστήματος και ειδικά στην αποτροπή λοιμώξεων παίζει σημαντικό ρόλο. Επίσης, η βιταμίνη C αναστέλλει τις καρκινογόνες νιτροζαμίνες ή άλλες επιβλαβείς ουσίες, π.χ. τις ελεύθερες ρίζες με τις επιβλαβείς επιδράσεις τους. Η βιταμίνη C έτσι, αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά αντιοξειδωτικά του οργανισμού. Επίσης συμβάλλει στην καλύτερη διατήρηση του σιδήρου στον οργανισμό και συμμετέχει σε διάφορες συνθέσεις στον οργανισμό, όπως π.χ. στη σύνθεση κολλαγόνου, καρνιτίνης και στους νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο.

Η βιταμίνη C συνήθως παρουσιάζεται σε φυτικά προϊόντα. Ιδιαίτερα μεγάλη είναι η περιεκτικότητα σε φρέσκα λαχανικά και φρούτα. Η βιταμίνη C είναι πολύ ευαίσθητη στο φως και το οξυγόνο, γι’ αυτό δημιουργούνται μεγάλες απώλειες ανάλογα με τις συνθήκες ανάπτυξης, αποθήκευσης και επεξεργασίας των τροφών. Έτσι εξηγείται και το γεγονός, γιατί τα κατεψυγμένα προϊόντα συχνά περιέχουν περισσότερη βιταμίνη C απ’ ότι φρούτα και λαχανικά λίγων ημερών. Η περιεκτικότητα βιταμίνης C είναι πιο μεγάλη στο φλοιό και κάτω από αυτόν. Η βιταμίνη C κατά την παραγωγή τροφίμων χρησιμοποιείται συχνά ως σταθεροποιητής. Έτσι μπορούν να εξισορροπηθούν απώλειες που δημιουργήθηκαν κατά την επεξεργασία.

Η κλασική ασθένεια που παρουσιάζεται σε περίπτωση μακροχρόνιας έλλειψης βιταμίνης C (κάτω από 10 mg ημερησίως) είναι το σκορβούτο, το οποίο σήμερα, στις δυτικές χώρες παρουσιάζεται ιδιαίτερα σπάνια.

Τυπικά συμπτώματα της μειωμένης πρόσληψης είναι π.χ. προβλήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα, κακή απόδοση, κόπωση, ευαισθησία σε κρυολογήματα, δερματικά προβλήματα και δυσκολότερη επούλωση των πληγών. Τέτοια συμπτώματα παρουσιάζονται κυρίως σε ηλικιωμένους, οι οποίοι θα πρέπει να φροντίζουν ιδιαίτερα για την επαρκή πρόσληψη βιταμίνης C.

Εξασφαλίζουν τη διατήρηση λειτουργιών του μεταβολισμού ζωτικής σημασίας και επηρεάζουν πολλαπλές αρμοδιότητες του οργανισμού – στην μετατροπή της τροφής σε ενέργεια, στην ανάπτυξη σωματικού ιστού, στο ανοσοποιητικό σύστημα και τη δημιουργία ορμονών.

Βασική, λιποδιαλυτή βιταμίνη με επιρροή στην ανάπτυξη, τη δημιουργία δέρματος, βλεννογόνων και χόνδρου, τη διαδικασία όρασης, την ανάπτυξη του πλακούντα, καθώς και την ανάπτυξη του εμβρύου και την παραγωγή τεστοστερόνης. Επίσης είναι σημαντική για το ανοσοποιητικό σύστημα.

Τα φυτά δεν περιέχουν βιταμίνη Α, αλλά καροτενοειδή που αποκαλούνται  προβιταμίνη Α – κίτρινες έως κιτρινοκόκκινες χρωστικές ουσίες, που μετατρέπονται στο ανθρώπινο σώμα σε ρετινόλη (βιταμίνη Α). Υπάρχουν περίπου 400 καροτενοειδή, εκ των οποίων 50 με δραστηριότητα προ-βιταμίνης-Α, αν και η β-καροτίνη είναι η πιο ενεργή μορφή για τον άνθρωπο.

Και τα καροτενοειδή μπορούν να θεωρηθούν ως βασικά για τον άνθρωπο. Οξειδώνονται γρήγορα, αποτρέποντας έτσι την οξείδωση άλλων σημαντικών ουσιών. Έτσι αποτελούν ικανούς λήπτες ελεύθερων ριζών και διασπούν αποτελεσματικά επιθετικές ελεύθερες ρίζες οξυγόνου και παρόμοια προϊόντα οξείδωσης.

Προστατεύουν τα κύτταρα που είναι ευαίσθητα στο φως από την καταστροφική δράση του φωτός UV, αναστέλλουν την οξείδωση λιπιδίων, αποτελώντας έτσι ένα αποτελεσματικό αντιοξειδωτικό. Οι συνέπειες της έλλειψης βιταμίνης Α είναι πολλαπλές: προβλήματα στην όραση το βράδυ, ακμή, ασθένειες στα μάτια, αναπτυξιακά προβλήματα, ευαισθησία στις λοιμώξεις και υψηλότερο ρίσκο για ασθένειες του αναπνευστικού.

Παθογόνα – για τον άνθρωπο είναι κάποια είδη βακτηρίων, ιοί ή ζωικά μονοκύτταρα (πρωτόζωα) επειδή μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες. Έως την ανακάλυψη των ιών επικρατούσε η άποψη ότι τα βακτήρια είναι η αφορμή για μεταδοτικές αρρώστιες.  

Μακρομόρια που αναπτύσσονται από αμινοξέα, που αποτελούν μέρος όλων των κυττάρων. Προσφέρουν δομή στα κύτταρα και αποτελούν μηχανές μορίων που μεταφέρουν ουσίες, καταλύουν χημικές αντιδράσεις και αναγνωρίζουν ουσίες σήματος.

Αποτελούν συστατικό των πρωτεϊνών. Στη φύση υπάρχουν περίπου 20 αμινοξέα εκ των οποίων ο άνθρωπος μπορεί να παράγει μόνο το δέκα, τα υπόλοιπα πρέπει να τα λάβει μέσω της τροφής του (βασικά αμινοξέα). Αυτά τα αμινοξέα ρυθμίζουν το μεταβολισμό και τις διαδικασίες ανάπτυξης στον οργανισμό.

Πρωτεΐνες που φτάνουν στον οργανισμό μέσω της τροφής χωρίζονται σε μεμονωμένα αμινοξέα. Αυτά αρχικά περνούν στην οδό κυκλοφορίας του αίματος και από εκεί στο συκώτι όπου εκ νέου διαμορφώνονται σε πρωτεΐνες.

Η ανάγκη σε πρωτεΐνες και αμινοξέα εξαρτάται από την σωματική και ψυχική δραστηριότητα και είναι διαφορετική σε κάθε άνθρωπο. Μια έλλειψη σε αμινοξέα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σωματική ευεξία. Στις πιθανές συνέπειες ανήκουν: κακή διάθεση, αύξηση της πίεσης του αίματος, επιδείνωση της καρδιακής λειτουργίας και κακή αποκατάσταση μετά την έντονη γυμναστική.

Ουσία, η οποία ειδικά στην ανάπτυξη είναι σημαντική για το ανθρώπινο σκελετικό σύστημα. Ο επαρκής εφοδιασμός με ασβέστιο στη βρεφική ηλικία και στην ανάπτυξη είναι πολύ σημαντικός. Γιατί η καλή ανάπτυξη των οστών σε νεαρή ηλικία συνεισφέρει στην πρόληψη της οστεοπόρωσης σε μεγαλύτερη ηλικία.  

Το δέρμα ή τα εσωτερικά και εξωτερικά σημεία από εσωτερικά όργανα συχνά διαθέτουν μια προστατευτική επιθήλια επιφάνεια. Το επιθήλιο έχει προστατευτική λειτουργία: επιτρέπει την είσοδο μόνο σε συγκεκριμένες ουσίες για ένα όργανο. Για άλλες, πιθανόν βλαβερές ουσίες παραμένει απροσπέραστο. Επιθήλια με αυτήν την λειτουργία επίσης ονομάζονται «επιφανειακά επιθήλια» που βρίσκονται π.χ. στο έντερο. 

Κλασικό όνομα για μια ομάδα χημικών ενώσεων, τις λεγόμενες φωσφατιδυλοχολίνες. Πρόκειται για λιπίδια που αποτελούνται από λιπαρά οξέα, γλυκερόλη, φωσφορικό οξύ και χολίνη.

Οι λεκιθίνες αποτελούν μέρος της κυτταρικής μεμβράνης ζωικών και φυτικών ζωντανών οργανισμών. Είναι συνοδευτικές ουσίες σε λίπη και λιπαρά έλαια και ιδιαίτερα πλούσια σε κρόκο αυγού και φυτικά κύτταρα σπόρων. 

Η λεκιθίνη επιτρέπει την ανάμιξη λιπών και νερού, αποτελώντας έτσι σημαντικούς φυσικούς γαλακτωματοποιητές για τρόφιμα και ζωοτροφές. Στην ιατρική και τα καλλυντικά χρησιμοποιούνται ως δραστικές ουσίες, στην διαιτητική ως συμπλήρωμα διατροφής. Η λεκιθίνη είναι βασική για την δημιουργία βιομεμβρανών.

Παλιά ονομαζόταν βιταμίνη Η. Πρόκειται για υδατοδιαλυτή βιταμίνη που ανήκει στο σύμπλεγμα των βιταμινών Β. Η βιοτίνη ως συνένζυμο αποτελεί μέρος ορισμένων ενζύμων και έτσι μέρος πολλών λειτουργιών του οργανισμού. Αυτό ισχύει κυρίως για τον μεταβολισμό των υδατανθράκων και γενικά για την κυτταρική διαίρεση και την κυτταρική ανάπτυξη.

Η  βιοτίνη απαιτείται περαιτέρω για τη σύνθεση και την αποικοδόμηση των λιπαρών οξέων και ορισμένων σημαντικών αμινοξέων. Οι πηγές βιοτίνης είναι η σόγια, οι κρόκοι αυγών, οι ξηροί καρποί, τα προϊόντα ολικής άλεσης, τα όσπρια, καθώς και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Οι σωματικές συνέπειες της έλλειψης βιοτίνης είναι φολιδωτό και κόκκινο δέρμα, άλλες μορφές δερματίτιδας, ιδιαίτερα στο στόμα και τη μύτη, καθώς και σχισμές στις γωνίες του στόματος. Περαιτέρω μπορεί να παρουσιαστούν αδυναμία, ανορεξία, ναυτία, αίσθημα μουδιάσματος και μυρμήγκιασμα στα άκρα, καθώς και ψυχικές διαταραχές.

Η γλυκόζη είναι ο πιο συχνός μονοσακχαρίτης στη φύση και ένας από τους πιο σημαντικούς προμηθευτές ενέργειας στο μεταβολισμό του ανθρώπινου σώματος. Στην κρυσταλλική κατάσταση είναι μια λεπτή, λευκή, διαλυτή σκόνη με γλυκιά γεύση.

Η γλυκόζη θα πρέπει πάντα να είναι διαθέσιμη στο αίμα ώστε να παρέχει σταθερά αρκετή ενέργεια στο μυαλό και το μυϊκό σύστημα. Για την επαρκή φροντίδα των κυττάρων του σώματος ευθύνεται η ορμόνη ινσουλίνη. Παράγεται από το πάγκρεας και μεταφέρει τη γλυκόζη στα κύτταρα του σώματος, ανάλογα με την ανάγκη που υπάρχει.

Αποτελεί βασικό ιχνοστοιχείο με κύρια λειτουργία την προστασία των κυττάρων από βλαβερές επιβαρύνσεις και από δηλητηριώδεις δράσεις. Το σελήνιο ανήκει στα αντιοξειδωτικά που προστατεύουν από το οξειδωτικό στρες. Το σελήνιο προστατεύει τα κύτταρα από βλαβερές μορφές οξυγόνου, ελεύθερες ρίζες καθώς και περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις και επιβαρύνσεις από ακτινοβολίες.

Επίσης χρησιμοποιείται ως αντίδοτο σε αυξημένες επιβαρύνσεις με βαρέα μέταλλα. Το σελήνιο μπορεί να προστατέψει από χημικά μεταλλαξιογόνα και καρκινογόνα. Συνεπώς, το σελήνιο μπορεί να μειώσει λίγο τους κινδύνους του καπνίσματος και να προστατέψει από την πρόωρη γήρανση. Το σελήνιο επίσης προστατεύει από θρομβώσεις και σταθεροποιεί τα αιμοπετάλια.

Σε πολλές περιοχές τις Ευρώπης το έδαφος περιέχει μόνο λίγο σελήνιο. Κύριες πηγές σεληνίου είναι τα θαλασσινά ψάρια, κρέας μυών, αυγά και προϊόντα σιτηρών. Σήμερα η χορήγηση σεληνίου ανήκει στην υποστηρικτική θεραπεία του καρκίνου.

Σχέσεις με σελήνιο παρατηρήθηκαν και σε ρευματικές παθήσεις. Οι επαρκείς δόσεις σεληνίου, για παράδειγμα, σε καπνιστές και στην περίπτωση έκθεσης σε αμάλγαμα μπορούν να αποτοξινώσουν το κάδμιο και τον υδράργυρο και  να μειωθεί η τοξικότητα τους.

Το άχρωμο Gel αντλείται από το εσωτερικό του φύλλου της Aloe Barbadensis Miller και χρησιμοποιείται για την παραγωγή τροφίμων και καλλυντικών. Σε ομογενοποιημένη μορφή είναι πόσιμο και θεωρείται δημοφιλές και απόλυτα ευεργετικό συμπλήρωμα διατροφής.

Χαρακτηριστικό ποιότητας των Aloe Vera Gel είναι η ιδιαίτερα χαμηλή περιεκτικότητα Αλοΐνης. Μόνο λίγες εταιρείες επιτρέπεται να αποκαλέσουν τα Aloe Vera Drinking Gel προϊόντα τους ως «χωρίς Αλοΐνη» - κάτι που εξασφαλίζεται μέσω ιδιαίτερα ήπιας επεξεργασίας άμεσα μετά τη συγκομιδή.

20 είδη Αλόης περιέχουν Αλοΐνη. Ανάλογα με το είδος της Αλόης, την προέλευση και τις εποχιακές συνθήκες η περιεκτικότητα Αλοΐνης κυμαίνεται μεταξύ 5 και 40%. Η Αλοΐνη αποτελείται από ένα μίγμα Αλοΐνης Α και Αλοΐνης Β. Έχει απαλή γεύση Αλόης και πικρή γεύση.

Οι πρώτες ύλες Aloe Vera που περιέχουν Αλοΐνη χρησιμοποιούνται για την δημιουργία φαρμακευτικών προϊόντων με υπακτική δράση. Η υπερβολική δόση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές παρενέργειες: ανισορροπία ηλεκτρολυτών, βλάβες στους νεφρούς και το ήπαρ, καθώς και αιμορραγίες του εντέρου.

Είναι μόρια πρωτεϊνών που συμμετέχουν σε κάθε μεταβολική αντίδραση του ανθρώπινου σώματος. Χωρίς αυτά, σημαντικές λειτουργίες δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν. Ορμόνες, βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία δεν μπορούν να αναλάβουν τις αρμοδιότητές τους.

Τα ένζυμα οδηγούν το μεγαλύτερο μέρος βιοχημικών αντιδράσεων – από την πέψη μέχρι την αντιγραφή (DNA πολυμεράση) έως την μεταγραφή (RNA πολυμεράση) των γενετικών πληροφοριών.  

Πρόκειται για ειδική διαδικασία ζύμωσης στην οποία μεταμορφώνονται η σύνθεση, γεύση και το άρωμα. Μέσω της διαδικασίας αυτής εξασφαλίζεται μεγαλύτερος χρόνος διατήρησης. Με τη βοήθεια βακτηρίων, μυκήτων ή κυτταρικών καλλιεργειών το γάλα οξύνεται και επομένως συμπυκνώνεται. Δημιουργούνται ξινά γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το γιαούρτι ή βουτυρόγαλα.  

Βασικό ιχνοστοιχείο που εμπεριέχεται σε πολλαπλά σημεία του σώματος – στα ερυθροκύτταρα (ερυθρά αιμοσφαίρια), την αιμοσφαιρίνη (κόκκινη χρωστική ουσία), τη μυοσφαιρίνη (αποθήκη οξυγόνου στους μυς), στο συκώτι και τη σπλήνα, καθώς και το μυελό των οστών. Ο σίδηρος χρειάζεται για τη δημιουργία αιμοσφαιρίνης και αποτελεί βασικό στοιχείο για τις οξειδωτικές διεργασίες του κυττάρου – συνεισφέρει στη μεταφορά οξυγόνου αλλά και την αποθήκευσή του.

Το σίδηρο επίσης είναι βασικό συστατικό πολλών ενζύμων. Παίζει σημαντικό ρόλο στην κυτταρική ανοσολογική άμυνα και την προστασία από λοιμώξεις. Επιπλέον η μυϊκή δύναμη εξαρτάται από την λήψη σιδήρου. Το σίδηρο υπάρχει σε όσπρια, δημητριακά και κρέας, αλλά κυρίως στα εντόσθια όπως το συκώτι και τα νεφρά.

Μέσω της απώλειας αίματος μπορεί να παρουσιαστούν μεγάλες απώλειες σιδήρου. Η έλλειψη σιδήρου επηρεάζει την σωματική αποδοτικότητα. Υπάρχει μεγάλος αριθμός ωστόσο όχι συγκεκριμένων συμπτωμάτων: κανείς κουράζεται εύκολα, έχει πονοκέφαλο, αισθάνεται αδύναμος, εκνευρίζεται εύκολα, είναι νευρικός και επηρεάζεται από τον καιρό. Επίσης μπορεί να παρουσιαστεί ωχρότητα, φολιδωτό και ξηρό δέρμα, εύθραυστα μαλλιά καθώς και ραβδώσεις στα νύχια και σκίσιμο στο ακροστόμιο. Μπορεί να παρουσιαστούν ταχυκαρδίες, δύσπνοια, τσούξιμο στη γλώσσα και δυσκοιλιότητα. Η έλλειψη σιδήρου επίσης αποτρέπει την δραστηριότητα σημαντικών ενζύμων που επίσης συμμετέχουν σε πολλές διεργασίες του σώματος οι οποίες επηρεάζονται κατ’ επέκταση.

Πρόκειται για βασικό  ιχνοστοιχείο. Στα δόντια και τα κόκαλα βρίσκεται το 95% του φθορίου που υπάρχει στο ανθρώπινο σώμα. Το φθόριο κάνει το σμάλτο των δοντιών αισθητά πιο ανθεκτικό ενάντια σε βλαβερές επιθέσεις από οξέα που δημιουργούνται στο στόμα από βακτήρια τερηδόνας. Η υψηλή περιεκτικότητα στο σάλιο επίσης προωθεί την επαναμετάλλωση μικρότερων ζημιών της τερηδόνας και μπορεί ενδεχομένως να αποτρέψει και τη δημιουργία οξέων στην οδοντική πλάκα.

Μια σημαντική πηγή φθορίου είναι το πόσιμο νερό. Τροφές που περιέχουν αρκετό φθόριο σε σχέση με άλλες τροφές είναι τα ψάρια της θάλασσας και το μαύρο τσάι. Ένα λίτρο μαύρο τσάι περιέχει 1 mg φθόριο.

Σε περίπτωση έλλειψης φθορίου αυξάνεται η ευαισθησία κατά της τερηδόνας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό στα παιδιά.

Βασικό ιχνοστοιχείο με πλήθος λειτουργιών. Ο χαλκός επίσης συνεισφέρει στην ανάκτηση ενέργειας. Ακόμα και στο σχηματισμό του αίματος, ειδικά για τη δημιουργία αιμοσφαιρίνης (κόκκινη χρωστική ουσία του αίματος) απαιτείται ο χαλκός. Ο χαλκός επίσης συμμετέχει στη δημιουργία κολλαγόνου και ελαστίνης στο συνδετικό ιστό αλλά και για την δημιουργία μελανίνης στο δέρμα.

Αυτό το στοιχείο συνεχίζει και δρα τονωτικά για το ανοσοποιητικό σύστημα και ως αντιφλεγμονώδες.  Ο χαλκός επίσης περιέχεται σε πολλά τρόφιμα, ειδικά σε εντόσθια, ψάρια και οστρακόδερμα, καθώς σε ξηρούς καρπούς, κακάο και σε ορισμένα πράσινα λαχανικά. Ορισμένα μπαχαρικά, όπως ο βασιλικός, η μαντζουράνα, το μοσχοκάρυδο και το πιπέρι περιέχουν επίσης συγκριτικά πολύ χαλκό. Η έλλειψη χαλκού μπορεί να δημιουργηθεί λόγω ιδιαίτερα μονόπλευρης διατροφής.

Είναι βασικό ιχνοστοιχείο παίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των υδατανθράκων –ειδικά στην λήψη ζάχαρης (ανοχής γλυκόζης). Στα πλαίσια αυτά το χρώμιο επιδρά στο μεταβολισμό υδατανθράκων.

Συνεισφέρει στη μείωση της ολικής χοληστερόλης και της «κακής» LDL – χοληστερόλης και στην αύξηση της «καλής» HDL-χοληστερόλης. Επίσης το χρώμιο αυξάνει την λήψη αμινοξέων και βελτιώνει τη σύνθεση πρωτεϊνών. Ίσως το χρώμιο επίσης να συμμετέχει στην κυτταρική διαίρεση, γιατί τουλάχιστον στους πυρήνες των κυττάρων περιέχεται σε μεγάλη ποσότητα.

Καλές πηγές για την φροντίδα χρωμίου είναι η μαγιά μπύρας και προϊόντα κρέατος, ειδικά το συκώτι, τα νεφρά και κρέας των μυών, καθώς και το τυρί και προϊόντα ολικής άλεσης, αλλά και στρείδια, μπαχαρικά (πιπέρι), ξηροί καρποί και η μαύρη ζάχαρη. Ο βαθμός της επεξεργασίας ορισμένων τροφίμων παίζει ιδιαίτερο ρόλο στην φροντίδα του χρωμίου.

Μια έλλειψη σε χρώμιο δημιουργεί μια αδύναμη ανοχή ζάχαρης, κατά συνέπεια μπορούν να παρουσιαστούν παρόμοια συμπτώματα όπως στο διαβήτη. Μέχρι στιγμής δεν έχει διευκρινιστεί ολοκληρωτικά η συμμετοχή του χρωμίου στη δημιουργία του διαβήτη. Το χρώμιο επηρεάζει επίσης το μεταβολισμό των λιπαρών. Σε χαμηλή περιεκτικότητα χρωμίου στο αίμα  μάλλον αυξάνεται το ρίσκο της δημιουργίας αρτηριοσκλήρωσης.
Άλλες γνωστές συνέπειες της έλλειψης χρωμίου είναι η απώλεια βάρους και περιφερικές νευροπάθειες.

Είναι βασικό ιχνοστοιχείο, το οποίο αποτελεί σημαντικό μέρος στην ανάπτυξη των ορμονών του θυρεοειδούς. Μέσω της τροφής περίπου το 80% φτάνει στον θυρεοειδή και εγκαθίσταται στις ορμόνες Τ3 (τριιωδοθυρονίνη) καιT4 (θυροξίνη). Συμμετέχουν στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών, υδατανθράκων και λιπαρών, καθώς και για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Επίσης επηρεάζουν τη σωματική και ψυχική ανάπτυξη, την αποδοτικότητα και την ψυχολογία.

Σε θαλασσινά ψάρια η περιεκτικότητα ιωδίου είναι ύψιστη. Πέρα από τα θαλασσινά ψάρια το γάλα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κρέας περιλαμβάνουν αξιόλογη ποσότητα ιωδίου. Τα ψάρια γλυκού νερού σε σύγκριση δεν περιλαμβάνουν σχεδόν καθόλου ιώδιο, το ίδιο ισχύει για πολλά φυτά.

Ο χαμηλός εφοδιασμός με ιώδιο οδηγεί στη χαμηλή δημιουργία θυροξίνης. Ο θυρεοειδής προσπαθεί να αντισταθμίσει μέσω αυξημένης λειτουργίας, κάτι που οδηγεί στην μεγέθυνση του. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα μιας σοβαρής έλλειψης ιωδίου είναι η δυσκολία αναπνοής και κατάποσης, αύξηση βάρους, μειωμένη αποδοτικότητα, ανησυχία, φόβοι, νωθρότητα, διαταραχές ύπνου, κατάθλιψη, διαταραγμένη πέψη και αυξημένη ευαισθησία στο κρύο.

Η Aloe Vera ανήκει στην οικογένεια των κρίνων. Φυτρώνει σε υποτροπικές και περιοχές της ερήμου σε όλο τον κόσμο. Η φύση έχει εξοπλίσει αυτό το φυτό με πολλές ιδιότητες που του δίνουν την δυνατότητα να επιζήσει σε δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες.

Οι ιδιότητες του Aloe Vera Gel βασίζονται στο μοναδικό συνδυασμό των συστατικών, όπως τα παρέχει η φύση. Ο πράσινος, χοντρός εξωτερικός φλοιός προστατεύει το εσωτερικό  του φύλλου που αποθηκεύει νερό και θρεπτικές ουσίες. Το εσωτερικό του φύλλου παρέχει πολύτιμα και χρήσιμα συστατικά που χρειάζεται το φυτό για να επιζήσει κατά των αντιξοοτήτων της φύσης.

Μολυσματικά σωματίδια που μεταδίδονται εξωτερικά των κυττάρων, αλλά πολλαπλασιάζονται μόνο εντός καταλλήλων κυττάρων-ξενιστών. Όλοι οι ιοί περιέχουν το πρόγραμμα για τον πολλαπλασιασμό και την εξάπλωσή τους, δεν διαθέτουν όμως δικό τους μεταβολισμό και γι’ αυτό εξαρτώνται από το μεταβολισμό του κυττάρου-ξενιστή. Οι ιοί θεωρούνται ξεχωριστές βιολογικές ενότητες, αλλά - σε αντίθεση με τα βακτήρια – δεν θεωρούνται ζωντανά όντα.

Αντιπροσωπεύει τον αριθμό 10−6, ο οποίος στην Επιστήμη χρησιμοποιείται για το χιλιοστό μέρος. Προέρχεται από την αγγλική έκφραση parts per million. 

Τα αρχικά αυτά σημαίνουν μονάδες ψωμιού. 1 μονάδα ψωμιού (BE) αντιστοιχεί στην ποσότητα των 12 g αξιοποιήσιμων υδατανθράκων. Η μονάδα ψωμιού είναι σημαντικό μέσο μέτρησης για διαβητικούς.