Είστε εδώ:Κεντρική»Το Blog μας»Ω3 – Ω6 λιπαρά οξέα πραγματικότητα και μύθοι

Ω3 – Ω6 λιπαρά οξέα πραγματικότητα και μύθοι

«Πιες το παιδί μου για να μεγαλώσεις. Μια κουταλιά μόνο»... Φράσεις που σχεδόν κάθε παιδί άκουγε, ειδικά μέχρι και πριν 30-40 χρόνια, σε καθημερινή βάση από τους γονείς του. Ο λόγος για το περίφημο μουρουνέλαιο. Εκείνο το παχύρρευστο, δύσοσμο υγρό που αποτελούσε πραγματικό βασανιστήριο για τα περισσότερα παιδιά που δεν μπορούσαν, βεβαίως, ούτε ενδιαφέρονταν να ενημερωθούν για τις εξαιρετικά ευεργετικές ιδιότητές του και για όσα προσέφερε στη σωστή τους ανάπτυξη.
Το μουρουνέλαιο είναι ένα είδος ιχθυέλαιου. Έχει χρώμα ανοιχτό κίτρινο και εξάγεται από το συκώτι της μουρούνας ή άλλων συγγενικών ψαριών όπως ο μπακαλιάρος.

Τι είναι τα Ιχθυέλαια: Τα ιχθυέλαια είναι έλαια που βρίσκονται σε υψηλές συγκεντρώσεις  στους ιστούς των λιπαρών ψαριών.
Αρκετοί συγχέουν το μουρουνέλαιο με τα ιχθυέλαια (το θεωρούν ίδιο).  Η βασική τους όμως διαφορά έγκειται στο ότι τα ιχθυέλαια παράγονται από τη σάρκα των λιπαρών ψαριών όπως του σολομού, της ρέγγας, του σκουμπριού, της σαρδέλας και της πέστροφας και όχι από το ήπαρ».
Το μουρουνέλαιο μπορούμε να το παίρνουμε για 1-2 μήνες το χρόνο, λόγω των λιποδιαλυτών βιταμινών Α και D που περιέχει, (σε μακρά λήψη, είναι ηπατοτοξικές), ενώ το ιχθυέλαιο δεν το αποχωριζόμαστε (μακρόχρονη χρήση).

Τα Ω3 και Ω6 είναι πολυακόρεστα λιπαρά οξέα  (ALA,EPA , DHA), που επειδή  ο ανθρώπινος οργανισμός δεν συνθέτει, χρειάζεται καθημερινό ανεφοδιασμό.
Τα ωμέγα-3  βρίσκονται σε υψηλές συγκεντρώσεις στα λιπαρά ψάρια και στα ιχθυέλαια και σε μικρότερες αναλογίες (με ορισμένες εξαιρέσεις) σε μερικά φυτά.
Τα ω6 βρίσκονται στους σπόρους τροφών του φυτικού βασιλείου και φυτικές πηγές όπως (λιναρόσπορος,  λινέλαιο, αντράκλα, σογιέλαιο, καρύδια, αμύγδαλα, φυστίκια, λάδι της plukenetia ).  

Η συνύπαρξη πηγών ω3-ω6, αποτελούν τον ιδανικό συνδυασμό.

Η περιεκτικότητα του  ιχθυέλαιου σε ωμέγα 3 λιπαρά οξέα είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή του μουρουνέλαιου, για αυτό το λόγο και η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρία συνιστά την κατανάλωση λιπαρών ψαριών τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα.
Ερευνητές επιβεβαιώνουν οτι, ο σωστός συνδυασμός  και το σωστά παρασκευασμένο Ω3 και Ω6  λειτουργούν ως προστατευτικός μανδύας για την κυτταρική μεμβράνη και βοηθούν στη πρόληψη των χρόνιων φλεγμονωδών νόσων.

Μακροχρόνιες και επίπονες έρευνες έδειξαν ότι, χωρίς ω3 λιπαρά οξέα, το σώμα – σε κυτταρικό επίπεδο- καταρρέει. Ο λόγος αυτής της δραματικής, πλήν όμως όχι ορατής, άμεσα αισθητής κατάρρευσης, είναι ότι: ουσιαστικά, ελέγχουν την συμπεριφορά των κυττάρων και κατ’ επέκταση τη λειτουργία όλου του σώματος. Μιά μικρή ανισορροπία αυτών των  λιπαρών οξέων στα κύτταρα μπορει να απορρυθμίσει όλο το σώμα.

Τα ω3 λιπαρά οξέα ρυθμίζουν τις βίαιες φλεγμονώδεις επιθέσεις των κυττάρων σε άλλα κύτταρα ενισχύουν την αντιοξειδωτική άμυνα του οργανισμού, ρυθμίζουν την δίοδο των ηλεκτρο-χημικών μηνυμάτων στον εγκέφαλο και στα κύτταρα της καρδιάς.

Η συστημική φλεγμονή είναι ένας πρωταρχικός παράγοντας στην ανάπτυξη και την πρόοδο πολλών χρόνιων νόσων που κυμαίνονται από καρδιακή νόσο και εγκεφαλικό επεισόδιο, ως διαβήτη, άνοια, και καρκίνο.

Ο τρόπος λειτουργίας των Ω3 είναι απλός: Επεμβαίνουν στη φλεγμονώδη διαδικασία των κυττάρων, μειώνοντας την παραγωγή προσταγλαδινών και λευκοτριενίων. Τα  ιχθυέλαια διασπούν τα λευκοτριένια Β4 που δημιουργούν προφλεγμονωδεις κυτοκίνες, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 60%.
Συνοπτικά τα ω3 και ω6 λιπαρά οξέα :

Είναι ευεργετικά για το κυκλοφορικό σύστημα.

Mειώνουν τη χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια, απομακρύνουν τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων, χαμηλώνουν την πίεση του αίματος, καθώς διατηρούν τις αρτηρίες νέες και ελαστικές.

Βελτιώνουν  διαταραχές στη συμπεριφορά, εγκεφαλικές βλάβες, αλτσχαϊμερ, άνοια.

Τα ω3 λιπαρά οξέα ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ για την σωστή ανάπτυξη του εγκεφάλου, στα έμβρυα, τα βρέφη, τα παιδιά, καθώς και για τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου στους ενήλικες.

Ανακουφίζουν τη ρευματοειδή Αρθρίτιδα, ευεργετικά για οστεοαρθρίτιδα.
Δρουν αποτελεσματικά στο ανοσοποιητικό σύστημα και στον διαβήτη.
Εμποδίζουν επιλεκτικά την ανάπτυξη του καρκίνου, πρώιμου και προχωρημένου σταδίου του δέρματος και στόματος.
Συμβάλλουν στην πρόληψη της εξάπλωσης του καρκίνου του προστάτη.

Συμπερασματικά τα ω3-ω6 λιπαρά οξέα είναι υπεύθυνα για την καλή λειτουργία του οργανισμού μας, λειτουργώντας τόσο προληπτικά, όσο και θεραπευτικά, και όχι μόνο για τις πραναφερθήσες παθήσεις, αλλά και για πολλές άλλες, όπως τον καρκίνο του παχέως εντέρου.

Θεωρητικά αν η τροφή μας περιελάμβανε τις σωστές ποσότητες τροφών που προαναφέρθηκαν, θα καλύπταμε τις ανάγκες του οργανισμού μας σε ω3 και ω6.
Πρακτικά  αυτό είναι δύσκολο εώς και αδύνατο, γιατί  :

  1. Δεν μπορούμε έυκολα να υπολογίσουμε τον σωστό συνδυασμό  ω3 – ω6.

Όταν η διατροφή στηρίζεται περισσότερο σε ω-6 και λιγότερα ω-3 τότε τα οφέλη των ω-3 λιπαρών οξέων εξουδετερώνονται. Η συνιστώμενη αναλογία ω3:ω6 είναι από 1:4 εως 1:6 ανάλογα με την ηλικία ,το φύλο, κάποτε και ανά πάθηση.

  1. Οι κλιματολογικές και περιβαντολογικές συνθήκες σήμερα, καθιστούν ανεπαρκή έως αδύνατη την σωστή και υγιεινή δοσολογία πρόσληψης των ω3 – ω6, από το φυσικό τους περιβάλλον.

Για παράδειγμα μπορούμε να πάρουμε την επικίνδυνη γιά την υγεία μας περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα που έχουν τα ψάρια της Μεσογείου σε σχέση με αυτά του Ατλαντικού που είναι μικρότερη. Επίσης η τροφή των ψαριών (το πλαγκτόν), είναι πτωχή στη Μεσόγειο, σε αντίθεση με τον Ατλαντικό.
Λόγω των ανωτέρω η πλειοψηφία των ειδικών επιστημόνων και ερευνητών, έχει αποφανθεί ότι τα σωστά συμπληρώματα διατροφής ω3 – ω6, είναι σε θέση να συμπληρώσουν και κάποτε να υποκαταστήσουν τη διατροφή μας  σε ω3 – ω6.

Ο Δρ Lift καθηγητής στο Harvard University δηλώνει κατηγορηματικά ότι: Το ιχθυέλαιο σε υγρή μορφή, ή σε κάψουλες είναι ασφαλέστερο από την κατανάλωση ορισμένων ψαριών, που αλιεύονται σε ύποπτα νερά (λόγο κινδύνου ύπαρξης βαρέων μετάλλων).
Τώρα όμως δημιουργείται το ερώτημα.

Ποιά συμπληρώματα ω3 – ω6 έχουν τις σωστές προδιαγραφές , κατάλληλες γιά τον οργανισμό μας , και ποιά είναι τα κριτήρια ?
Τα βασικά κριτήρια είναι 3.

  1.  Να υπαρχει σωστή αναλογία ω3 – ω6.
  2. Τα ιχθυέλαια που χρησιμοποιούνται να μην προέρχονται από ψάρια μολυσμένων θαλασσών.
  3. Η παρασκευή  τους να μην καθιστά την κατανάλωσή τους επικίνδυνη για την υγεία μας.

Αυτό το τρίτο κριτήριο έχει γίνει αντικείμενο μελέτης από πολλούς επιστήμονες  και ερευνητές.
Τα ιχθυέλαια για να απαλλαγούν  από τα βλαβερά βαρέα μέταλλα που περιέχουν στη φυσική τους μορφή (τριγλυκεριδική), υπόκεινται σε μοριακή απόσταξη, κατά τη διάρκια της οποίας αλλάζουν μορφή, (απο τριγλυκεριδική σε αιθυλεστερική). Οι περισσότερες εταιρίες όμως δεν επαναφέρουν την αιθυλεστερική μορφή σε τριγλυκεριδική.

Η διαδικασία επαναφοράς στο αρχικό στάδιο (τριγλυκεριδική μορφή), έχει επί πλέον κόστος, γι’ αυτό και πολλές εταιρείες επιλέγουν να μη κάνουν αυτή τη μετατροπή, με αποτέλεσμα να αναγκάζεται ο οργανισμός μας, που θα δεχθεί την αιθυλεστερική μορφή να τη μετατρέψει  στην αρχική του τριγλυκεριδική. Μιάς και η μορφή την οποία μπορεί ο οργανισμός να απορροφήσει είναι η τριγλυκεριδική.

Αυτή την λειτουργία της μετατροπής αναγκάζεται να την αναλαμβάνει το ήπαρ, με αποτέλεσμα την υπερλειτουργία και επιβάρυνση του.
Επομένως η λήψη των συμπληρωμάτων ω3 απευθείας σε τριγλυκεριδική μορφή ΔΕΝ επιβαρύνει το ήπαρ.
Η συντριπτική πλειοψηφία των αποτελεσμάτων με κλινικές μελέτες, έχει καταλήξει ότι :

  1. Η βιοδιαθεσιμότητα  (απορροφητικότητα) των ω3  σε τριγλυκεριδική μορφή είναι 124%, ενώ σε αιθυλεστερική 70%
  2. Δεν υπάρχουν σοβαρές αντενδείξεις σε μακρόχρονη κατανάλωση σε τριγλυκεριδική μορφή, ενώ η μακρόχρονη κατανάλωση σε αιθυλεστερική μορφή, προκαλεί  ηπατικές διαταραχές.

Κάποιοι ερευνητές πιστεύουν ότι τα ω-3 θα έπρεπε να ανήκουν στα βασικά θρεπτικά συστατικά, σημαντικά για την υγεία, όπως οι βιταμίνες Α και D. «Εμπλέκονται στο μεταβολισμό κάθε ξεχωριστού κυττάρου» λέει η  Αρτεμις Σιμοπούλου, γιατρός και πρόεδρος του Κέντρου για τη Γενετική, τη Διατροφή και την Υγεία στην Ουάσιγκτον. «Είναι ένα μέρος της βασικής θρέψης του οργανισμού σου».

Συμπερασματικά τα σκευάσματα ω3-ω6 σε αιθυλεστερική μορφή έχουν χαμηλό κόστος παραγωγής, μικρή βιοδιαθεσιμότητα, και αντενδείξεις σε μακρόχρονη χρήση, ενώ τα τριγλυκεριδικής μορφής ψηλό κόστος παραγωγής, μεγάλη βιοδιαθεσιμότητα, χωρίς αντενδείξεις μακρόχρονης χρήσης.
Προσοχή επομένως στην επιλογή μας, γιά το σκεύασμα ω3-ω6 που θα επιλέξουμε.

 
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. Lunn J and Theobald H. (2006) The health effects of dietary unsaturated fatty acids.  Nutrition Bulletin 31:178-224
  2. Simopoulos A. (2008) The importance of the omega-6/omega-3 fatty acid ratio in cardiovascular disease and other chronic diseases. Experimental Biology and Medicine. Published online 11 April 2008. DOI:10.3181/0711-MR-311
  3. Stanley JC, Elsom RL, Calder PC, Griffin BA, Harris WS, Jebb SA, Lovegrove JA, Moore CS, Riemersma RA, Sanders TA. (2007) UK Food Standards Agency Workshop Report: the effects of the dietary n-6:n-3 fatty acid ratio on cardiovascular health. British Journal of Nutrition 98:1305-1310
  4. Hulshof KF, van Erp-Baart MA, Anttolainen M, Becker W, Church SM, Couet C, Hermann-Kunz E, Kesteloot H, Leth T, Martins I, Moreiras O, Moschandreas J, Pizzoferrato L, Rimestad AH, Thorgeirsdottir H, van Amelsvoort JM, Aro A, Kafatos AG, Lanzmann-Petithory D, van Poppel G. (1999) Intake of fatty acids in Western Europe with emphasis on trans fatty acids: the TRANSFAIR study. European Journal of Clinical Nutrition 53:143-157
  5. Το Κέντρο Γενετικής, Διατροφής και Υγείας, Washington, DC 20009, USA. Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
  6. Agren JJ, et al. Fish diet, fish oil and docosahexaenoic acid rich oil lower fasting and postprandial plasma lipid levels. Eur J Clin Nutr, 50;11:765-771 1996.
  7. Mori TA, et al. Interactions between dietary fat, fish and fish oils and their effects on platelet function in men at risk of cardiovascular disease. Atrerioscler Thromb Vasc Biol, 17;2:279-286 1997.
  8. Δημόπουλος ΚΑ, Αντωνοπούλου Σ: "Βασική Βιοχημεία", Αθήνα 2000, σ.187. (β) Δημόπουλος ΚΑ, Ανδρικόπουλος ΝΚ: "Διατροφή", Εκδ. Α. Μπιστικέας, Αθήνα, 1996: Παραδόσεις Διατροφής στο Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Κεφάλαιο: "Ρόλος των Λιπαρών Υλών στη Διατροφή" (βλέπε και: http://www.chem.uoa.gr/courses/Undergraduate/Diatrofi/Post_Diatrofi.htm).
  9. University of Maryland Medical Center: "Omega-3 fatty acids" και "Omega-6 fatty acids"
  10. Schwalfenberg G: "Omega-3 fatty acids: beneficial role in cardiovascular health", Can. Fam. Physician 52:734-740, 2006 [PubMed]

 

Τελευταία τροποποίηση στις Δευτέρα, 12 Οκτωβρίου 2015 10:45

Τελευταία άρθρα από τον/την Δρ. Αθανάσιος Ζηκάκης

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι εισάγετε τις (*) απαιτούμενες πληροφορίες, όπου ενδείκνυται. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία:

Κορυφαία θέματα Διατροφής

Κύλιση στην Αρχή